Tsukimi: de Japanse herfsttraditie van het kijken naar de maan

Heel lang werd gedacht dat de maan een spirituele energie heeft die we hier op aarde kunnen gebruiken. De zwaartekracht van de maan heeft invloed op de getijden van de oceanen, en de reflectie van de volle maan kan de nachtelijke hemel helemaal verlichten. Japan kent een jaarlijkse ceremonie die is gewijd aan de maan: Tsukimi, dat letterlijk kan worden vertaald als “maan kijken”. Het is de herfstige tegenhanger van Hanami, het feest waarbij in het voorjaar naar de kersenbloesem wordt gekeken. Gezinnen vieren de herfstmaan al honderden jaren lang. Het feest geeft mensen de kans om dankbaarheid en respect te tonen aan de maan, voor een overvloedige oogst, en de hoop op positieve beloningen die nog moeten komen.

 

De traditie van Tsukimi

Tsukimi is een traditie die stamt uit de Heian-periode (van 794 tot 1185) toen aristocraten de reflectie van de maan in het water bewonderden en samen poëzie lazen. Waarschijnlijk is het beïnvloed door het Chinese Midherfstfestival. Door de jaren heen is het geëvolueerd van late avondfeesten tijdens de Edo-periode (van 1603 tot 1868) tot een gelegenheid die meer lijkt op wat het oorspronkelijk was: een diep contemplatief, bijna plechtig moment, een tijd om te reflecteren, dank te zeggen en te bidden naar de maangod voor een goede gezondheid.

 

De dag van Tsukimi

Op de avond van de volle oogstmaan (meestal halverwege of eind september, dit jaar valt het op 1 oktober) komen mensen als familie of in kleine vriendengroepen samen op een plek waar de maan duidelijk zichtbaar is aan de nachtelijke hemel, de zogenaamde tsukimidai. Het vindt vaak plaats op een engawa (een veranda) of in een tuin. De ruimte is traditioneel versierd met pampasgras, dat in Japan susuki wordt genoemd. De prachtige, elegante plant wordt getoond als een dankoffer aan de maan en stelt de overvloed van rijstplanten voor. Na het feest wordt het pampasgras binnen in huis gehouden, omdat het volgens de traditie ziekte afweert.

 

Het Tsukimi-eten

Omdat het feest draait om dankbaarheid aan de maan voor een overvloedige oogst en een goede gezondheid, wordt ook voedsel aangeboden als dankoffer en gegeten door iedereen die aanwezig is. Tsukimi-dango, of maan-kijk-dumplings, mogen hierbij niet ontbreken. De witte rijstballen worden opgestapeld in een piramide geserveerd. Seizoensproducten zoals kastanjes en zoete aardappel, maar ook mochi (een zoete rijstcake), edamame en sake (een Japanse alcoholische drank, een beetje zoals wijn, maar gemaakt van gefermenteerde rijst) zijn uitgestald onder het wakende oog van de maan, zodat de maaltijd samen met de maangod kan worden genuttigd.

 

Het konijn in de maan

Wij kennen allemaal wel het verhaal van het mannetje in de maan, maar in Japan geloven ze dat de maan wordt bewoond door konijnen. Als je heel goed kijkt zie je een konijn dat zo hard mogelijk op de mochi slaat, om het zo taai mogelijk te maken. Konijnen komen veel voor in de ceremonies van Tsukimi en in de kunstwerken die de viering in de loop der jaren afbeelden.

 

Jouw eigen maan-moment

Geluk is nauw verweven met dankbaarheid en omdat de Tsukimi-ceremonie het ook aanmoedigt moeten we zelf ook dankbaarheid beoefenen. Begin door deze volle oogstmaan te gebruiken om jezelf eraan te herinneren een moment rust te nemen. Je kunt naar de maan kijken, een lekker lang bad nemen of je stretchoefeningen doen. Gebruik die tijd om na te denken over alles waar je dankbaar voor bent. Maar waarom zou je eigenlijk maar eenmaal per jaar je dankbaarheid tonen? Download een app die de maanfasen aangeeft, zoals My Moon Phase om te zien op welke dag van elke maand de maan weer vol is en plan dat moment in je agenda.

 

Het tellen van je zegeningen, hoe klein ook, zal je helpen om in te zien dat er in dit leven veel is om dankbaar voor te zijn. Neem een moment om in een dagboek op te schrijven waar je dankbaar voor bent. En als je een heel stressvolle dag hebt, kun je een moment rust nemen om deze pagina van je notitieboek nog eens door te nemen.

 

Hier kun je meer leren over hoe je de maancyclus kunt gebruiken om een meer soulful leven te leiden.