De moderne maatschappij draait vooral om nemen - maar wat als we zouden beginnen met géven? Deze gemeenschap leeft volgens een filosofie van wederkerigheid, en daardoor in volledige harmonie met de natuur. 

Als je fruit en groenten in je mandje mikt, of een nieuwe bank op internet bestelt, sta je dan weleens stil bij de herkomst van die producten? Neem je de tijd om de planeet ervoor te bedanken? Waarschijnlijk niet. Dat geldt niet voor de Arhuaco-gemeenschap.  

Vanuit het hart van Colombia's Sierra Nevada de Santa Marta, het hoogste kustgebergte ter wereld, daagt dit inheemse volk de moderne onthechting uit met een filosofie van wederkerigheid. Voor hen is de natuur geen hulpbron, maar familie. Daarom nemen ze niet zomaar iets van het land, ze vragen eerst om toestemming – én ze geven iets terug. Waarom? Omdat ze geloven dat als je goed voor de natuur zorgt, de natuur dat ook voor jou zal doen. Daar zouden we allemaal iets van kunnen leren.  

Wat is wederkerigheid?  

Als we in de Westerse samenleving denken aan betalen, denken we vrijwel meteen aan een prijs – uitgedrukt in geld, of als een gunst. Als je een appel koopt, is geld je ruilmiddel. Als een vriend je uitnodigt om te komen eten, denk je: volgende keer bij mij. Waar wij bij wederkerigheid misschien aan ‘voor wat, hoort wat’ denken, heeft dit voor de Arhuaco niets met een transactie te maken. De manier waarop je (terug)betaalt, hoeft geen directe - en gelijkwaardige - uitwisseling van gunsten te zijn. Het gaat erom dat we allemaal deel uitmaken van een groter geheel, waarin geven en ontvangen elkaar in balans houden.  

Binnen hun gemeenschap wordt er geen geld uitgewisseld, maar er wordt gehandeld – waarbij samenwerking boven alles gaat. Van zaaien tot oogsten: als een bepaalde familie hulp nodig heeft, komt de hele gemeenschap bij elkaar om te helpen – in de wetenschap dat deze gunst op een ander moment op natuurlijke wijze een keer bij hen terugkomt. Niet per se door dezelfde mensen, maar door het grotere geheel van wederzijdse steun.  

Als de ouderen, de Mamos, aan de gemeenschap laten weten dat er een heilig huis moet worden gebouwd omdat het dorp dat nodig heeft, krijgt dat meteen voorrang boven alles. Iedereen werkt samen. De Mamos en de wijze vrouwen spreken uit wat de Sierra vraagt en wat de gemeenschap zelf nodig heeft – en iedereen is even belangrijk bij het vervullen van die taak. En wanneer het resultaat van deze gezamenlijke inspanning zichtbaar, tastbaar en voelbaar is, wordt dat uitgebreid gevierd.  

Geven voordat je neemt  

In het moderne leven hebben velen van ons een ‘eerst nemen, later betalen'-mentaliteit aangenomen. Voor de Arhuaco begint elke interactie met de natuur met een daad van dankbaarheid. Voordat ze oogsten, bouwen of een hulpbron gebruiken, schenken ze iets terug - een symbolisch stukje katoen met hun wensen erin bijvoorbeeld, of een ander respectvol gebaar. Hierdoor is de natuur niet alleen een hulpbron, maar een levend wezen met wie je een relatie opbouwt, gebaseerd op wederzijdse zorg en respect.  

Meebewegen, niet tegenwerken  

Voor de Arhuaco staat de natuur niet los van hen, het is een uitbreiding van wie ze zijn. Ze zien het water dat door rivieren stroomt als het bloed dat door onze aderen stroomt, boomschors als huid, en rotsen als onze botten. Schade toebrengen aan de natuur betekent schade toebrengen aan jezelf - dus behandelen ze de omgeving met dezelfde zorg en aandacht als waarmee ze hun eigen lichaam zouden behandelen. Regent het? In plaats van zich ertegen te verzetten of erover te klagen, omarmen ze het als onderdeel van het leven. Deze mentaliteit levert veerkracht, aanpassingsvermogen en een diepere verbinding op met de wereld om ons heen.  

Bewustzijn herbouwen  

De Arhuaco-manier geeft een krachtige les in het omgaan met de wereld van vandaag: wees je meer bewust van je acties, en van de wereld om je heen. En dat betekent echt niet dat je altijd iets moet teruggeven aan de natuur als je iets gegeten of gekocht hebt - al zou dat wel mooi zijn natuurlijk. Je kunt ook klein beginnen. Erkennen waar je voedsel vandaan komt, dankbaar zijn voor wat je consumeert, en je - meer dan wat ook - bewust zijn van de impact die je ermee maakt. Denk na over wat jouw handelen veroorzaakt (zowel positief als negatief), en welk effect dat op de natuur heeft.  

Geef het door  

Als je dat bewustzijn eenmaal hebt, kun je nadenken over hoe je dat door kan geven. Als je iemand die je niet kent een compliment geeft, denk dan aan het positieve effect dat het zijn of haar dag kan geven. Of als je een zaadje plant in je tuin, denk dan aan de voedingsbron die het over een paar jaar zou kunnen zijn. Door je mentaliteit te verplaatsen van nemen naar geven, maak je opnieuw verbinding met een wereld waarin je samenleeft met rotsen, bomen, planten, de vruchten die zij dragen, water, dieren en andere mensen. En dat op een manier die zowel aardend als diep vervullend aanvoelt, en erkent dat we daar allemaal zijn. We hebben allemaal eten, drinken, zon en regen nodig. We hebben allemaal voeding nodig, en – of het nou positief of negatief is - we voeden altijd iets...  

De manier waarop de Arhuaco-gemeenschap denkt en leeft, laat zien dat de natuur meer is dan alleen maar onze omgeving. Het is onderdeel van wie we zijn. Als je het met respect behandelt, krijg je er veerkracht en een zinvoller leven voor terug.