In Japan is een gelukkig en gezond leven niet een ultiem streven, maar een dagelijkse bezigheid. Alledaagse activiteiten die zijn gericht op zelfzorg, zelfbewustzijn en zelfwaardering zijn diep verankerd in de Japanse cultuur. Koken, baden, lopen, theedrinken of bloemschikken, alles kan een vorm mediatie zijn waarmee je gezondheid en geluk in je leven brengt. Het geheim? Oprechte aandacht schenken aan ieder moment.
Aandacht schenken aan alledaagse momenten lijkt misschien eenvoudig. Maar het moderne tijdperk heeft het leven in versnelling gebracht, waardoor ook ons dagelijkse bestaan gehaaster en gejaagder is geworden. We struikelen op de automatische piloot van de ene verplichting naar de andere afspraak, vaak zo verdiept in onze smartphones en to-do-lijstjes dat de kleine geluksmomenten in het leven volledig aan ons voorbijgaan. We zijn de verbinding kwijtgeraakt met onszelf en de natuurlijke wereld om ons heen, wat slecht is voor onze gezondheid en ons geluk.
De remedie is in Japan al heel lang bekend: mindfulness. In het westen denken we vaak dat mindfulness datgene is wat de Japanners “zazen” noemen – in kleermakerszit mediteren op een kussen. Maar voor de Japanners is het veel meer dan dat. Een oefening in mindfulness kan zo’n beetje iedere vorm aannemen, van het eten van een maaltijd tot het nemen van een bad.
Hier is een lijst van 8 prachtige Japanse tradities die je inspireren om dieper in het nu te duiken. Ze leiden je naar meer gezondheid en geluk in het leven.
1. Ikebana
Ikebana is de Japanse kunst van het bloemschikken. Ikebana is een eeuwenoude kunstvorm, die teruggaat tot de oude boeddhistische ceremonies waarbij mensen elkaar bloemen geven. Als je ikebana beoefent, mik je niet wat bloemen in een vaas. Je wijdt je volledig aan het aandachtig en zorgvuldig samenbrengen van bloemen, takken, twijgjes, bladeren, mos en gras tot een compositie die de schoonheid van ieder element belicht. De bloemstukken worden volgens traditie in stilte samengesteld, zodat je al je aandacht kunt richten op de harmonie van de natuur.
2. Shinrin-yoku
In Japan doen mensen aan “bosbaden” om tot rust te komen. Een bosbad nemen houdt in dat je je urenlang onderdompelt in een bos en alle geuren, kleuren en geluiden in je opneemt. Deze populaire traditie, shinrin-yoku, heeft volgens de Japanners een herstellend effect op lichaam en geest. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt dat. Wetenschap heeft de mentale en fysieke voordelen van de populaire wellnessceremonie aangetoond, zoals minder stress, een betere nachtrust, betere concentratie, meer creativiteit, sneller herstel van ziekte, een verbeterd immuunsysteem en een hoger algeheel geluksgevoel.
3. Chadō
De Japanse theeceremonie, chadō, is een prachtige traditie die geworteld is in het Zenboeddhisme. De traditionele theeceremonie is nog steeds een belangrijk onderdeel van de Japanse cultuur (en de ceremonie omvat nog steeds veel meer dan een ketel water op het vuur zetten). Het is een zorgvuldig uitgestippelde ceremonie waarbij een kom fijn vermalen groene thee, matcha genoemd, wordt bereid en geserveerd met Japanse lekkernijen die de bittere smaak van de thee harmoniseren. De theemeester bereidt matcha, thee van verpoederde groene theebladeren, geserveerd met traditionele Japanse zoetigheden om de bittere smaak van de thee te harmoniseren. De theemeester en de gasten wijden hun volledige aandacht aan de ceremonie. Voor even onttrekken ze zich aan de hectische wereld van alledag, om een moment van pure schoonheid en sereniteit te delen.
4. Kintsugi
Kintsugi, wat “gouden herstel” betekent, is een eeuwenoude Japanse kunstvorm waarbij kapot servies wordt gerepareerd met goudlijm om de barsten te benadrukken. Gebroken kopjes, kommen en borden krijgen zo een tweede leven als een uniek meesterwerk. Kintsugi is gebaseerd op de overtuiging dat imperfecties onderdeel van het leven zijn, en dat alles wat gebroken is kan worden hersteld tot iets prachtigs en unieks als het de nodige aandacht, zorg en liefde krijgt. Kintsugi zou bovendien helend werken voor de hersteller: volgens de traditie draagt het repareren van een gebroken voorwerp bij aan de genezing van krassen op de ziel.
5. Shodo
Shodo is de Japanse kunst van de kalligrafie. Deze oude kunstvorm wordt in Japan nog altijd gezien als een betekenisvolle manier om een meditatieve staat te bereiken. De zorgvuldige voorbereiding van de inkt en de kalme beheersing van het penseel vergen diepe rust en absolute concentratie, waardoor de shodo-beoefenaar volledig in het moment aanwezig is.
6. Shojin ryori
Shojin ryori is de benaming voor de Japanse zen-kloosterkeuken. De grondleggers van deze vegetarische culinaire traditie zijn Boeddhistische monniken die eeuwen geleden leefden in de tempels van Japan. Shojin ryori, wat vertaald kan worden als “met toewijding koken”, draait om eenvoud en harmonie. In de zenkeuken vind je verse seizoensproducten en wordt niets verspild – alle groenten en andere ingrediënten worden tot het laatste beetje verwerkt in het gerecht. Voor de monniken in de tempels is het proces van koken en eten een oefening in dankbaarheid en mindfulness. Maar je hoeft geen monnik te zijn om te kunnen genieten van de zenkeuken. Dankzij de eenvoudige recepten en strikte voorschriften van shojin ryori kun je deze bijzondere culinaire traditie gemakkelijk thuis in je eigen keuken ontdekken.
7. Omakase
Geen zin om te koken? Dat is ook niet erg, want er bestaat ook een mooie Japanse traditie waarbij je buitenshuis eet. Omakase, wat “ik laat het aan jou over” betekent, is een eettraditie waarbij de chef een selectie van kleine gerechten samenstelt en de gasten zich volledig laten verrassen. Deze gewoonte kom je vooral in sushibars veel tegen. Omakase draait om vertrouwen, respect en waardering.
8. Ofuro
In Japan is misschien geen enkele andere gewoonte zo heilig als het stoombad aan het eind van een lange dag. In Japan is het gebruikelijk om iedere dag te baden – thuis, in een badhuis in de stad, of in een van de vele natuurlijke heetwaterbaden die Japan rijk is. Ze duiken er niet gewoon in, maar voeren de traditie van het Japanse ofuro uit: een zorgvuldige routine van reinigen, helen en relaxen. Door in een warm bad te stappen en alle sensaties op je in te laten werken – het rustige water, de opstijgende dampen, de geuren – breng je je lichaam, geest en ziel in een diepe staat van ontspanning.
