Reflectie, buiten dat van je beeld in een spiegel, wordt in het Oxford dictionary gedefinieerd als ‘zorgvuldig over iets nadenken, soms gedurende een lange periode’. Het kan ook ‘uw geschreven of gesproken gedachten over een bepaald thema of onderwerp’ of ‘een verslag of beschrijving van iets’ betekenen. Zelfreflectie is dus zorgvuldig nadenken over wie je bent en waar je enthousiast van wordt, of je er nu over nadenkt, met een ander bespreekt of opschrijft.

Zelfreflectie is vooral nuttig als je het gevoel hebt dat het leven gewoon langs je heen gaat en je niet echt leeft. Zoals de wijze oude Griekse filosoof Socrates zei: “een niet onderzocht leven, is het niet waard geleefd te worden”, dus beschouw dit als de sleutel tot een meer bevredigend leven.

Waarom is zelfreflectie belangrijk?

De dagen vliegen vaak in sneltreinvaart voorbij, maar als je de tijd neemt om het rustiger aan te doen en te reflecteren over je daden, je plannen, je doel en wie je bent, kun je ervoor zorgen dat je op deze reis, die we het leven noemen, altijd de juiste bestemming bereikt.

Zelfreflectie helpt je te begrijpen waarom je je op een bepaalde manier gedraagt, wat je motiveert en waarom je diepgewortelde overtuigingen hebt over bepaalde dingen. Veel van onze gewoonten zijn ons van jongs af aan ingeprent, diep weggestopt in ons onderbewustzijn, zonder dat we ons realiseren dat ze ons dagelijks beïnvloeden. Zelfreflectie houdt ons een spiegel voor, en hoe verder we gaan, hoe beter we beginnen te begrijpen wie we eigenlijk zijn. Bij Rituals zijn we ervan overtuigd dat reflectie-oefeningen je kunnen helpen weer contact te maken met je ziel, zodat je ontdekt wie je authentieke zelf is.

Wat zijn reflectie-oefeningen?

“Zelfreflectie is, volgens mij, de tijd nemen om je gedachten, emoties, overtuigingen en gedragingen te onderzoeken, te evalueren en misschien zelfs ter discussie te stellen. Reflectie helpt je om meer over jezelf te leren, uit te zoeken wat belangrijk is en zicht te krijgen op wat je verlangt van de toekomst", legt transformerende levenscoach, Victoria Joy uit. “Het moderne leven - met haar doorlopende schema's, online algoritmes en afkeer van ononderbroken downtime - is er niet op ingericht om zelfreflectie aan te moedigen, het vergt dus bewuste inspanning en discipline om een gewoonte te maken van regelmatig oefenen, maar het is ongelooflijk waardevol om te doen.”

Hoe je zelfreflectie oefent

Reflectie-oefeningen vragen om een rustige geest, dus is het raadzaam om te beginnen met een korte meditatie voordat je aan de slag gaat. Als je uitgerust en er klaar voor bent, richt je je aandacht naar binnen.

“Een vraag die ik vaak stel aan klanten die het gevoel hebben vast te zitten of een nieuw perspectief in hun leven willen krijgen, is deze: Wat heb je of voel je vandaag waar je in het verleden alleen maar op kon hopen?,” zegt Joy.

Waarom deze vraag? Joy legt uit dat “we vaak zo gefocust zijn op het streven naar meer of onszelf willen straffen omdat we bepaalde vakjes niet af kunnen vinken, gebaseerd op de perceptie van succes van andere mensen, dat we geen tijd nemen om stil te staan bij de positieve punten. Deze oefening in zelfreflectie moedigt niet alleen dankbaarheid aan - waarvan bewezen is dat het optimisme stimuleert en relaties met anderen verbetert - maar geeft ook een idee van wat je echt belangrijk vindt in het leven. En het benadrukt ook dat, hoewel doelen of situaties nu misschien onbereikbaar lijken, dat niet wil zeggen dat ze in de toekomst niet haalbaar zijn.”

Hoe je je kunt concentreren met zelfreflectie

Algemene, regelmatige zelfreflectie kan erg nuttig zijn, maar je begint waarschijnlijk te begrijpen dat er gebieden zijn waarop je je moet concentreren of waarvan je al weet dat die aandacht vragen. “Als je voor een bepaald probleem of een bepaalde uitdaging staat, kan het nuttig zijn om te onderzoeken welke overtuigingen je hebt,” stelt Joy voor. “We hebben allemaal verhalen die we onszelf vertellen; sommige komen voort uit dingen die andere mensen (individuen of de maatschappij) je hebben verteld, andere heb je jezelf verteld op basis van ervaringen uit het verleden. Maar vaak houden deze verhalen je tegen, en door ze met zelfreflectie te onderzoeken - jezelf afvragend “hoe weet ik dat deze overtuiging waar is?” - kun je deze overtuigingen herkennen en herzien zodat ze niet langer dezelfde impact hebben.

“Je kunt je bijvoorbeeld overweldigd voelen door een alsmaar groeiende to-do lijst en moeite hebben om eerst voor jezelf te zorgen, wat leidt tot zelfverwijt. Als je nadenkt over welke overtuigingen of verhalen je hierover hebt, herken je misschien overtuigingen als 'mensen zullen denken dat ik egoïstisch ben als ik mezelf op de eerste plaats zet' (omdat een partner je in het verleden schuldig liet voelen als je ervoor koos om tijd alleen door te brengen in plaats van met hem of haar) of 'ontspannen is lui zijn' (omdat je hoorde dat de ene ouder de andere regelmatig lui noemde),” zegt Joy.

Dit is het moment waarop je die diepgewortelde overtuiging ter discussie moet stellen. Joy raadt aan om jezelf te vragen, “‘hoe weet ik of deze overtuiging waar is’, zodat je jezelf een spiegel kunt voorhouden en rationeel kunt onderzoeken of het verhaal dat je jezelf vertelt ergens op is gebaseerd. Vaak is de overtuiging helemaal niet waar.”

Het kan een uitdaging zijn om anders te denken en diepgewortelde overtuigingen in twijfel te trekken, maar met regelmatig oefenen kan zelfreflectie je gevoelens van dankbaarheid stimuleren en je helpen je ware authentieke zelf te onthullen, zodat je een vol en vreugdevol leven kunt leiden.